3D en het gebruik van BIM bij complexe projecten

De voordelen van 3D en het gebruik van BIM bij complexe projecten zijn inmiddels genoegzaam bekend, maar dat betekent niet dat alle bouwpartijen al zijn overgestapt op software die deze manier van werken ondersteunt. Met name ondernemingen die de productie van bouwonderdelen aansturen, dubben over de vraag hoe ze de overstap naar 3D en BIM kunnen maken zonder dat daarbij de workflow van het bedrijf wordt verstoord of dubbel werk moet worden gedaan. BIGnieuws sprak met Luca Martellotta van Byldis Facades over de afwegingen die deze onderneming moest maken bij de introductie van nieuwe ontwerpsoftware.

Artikel: september 2019, Bron: ISD Group

De naam Byldis

De naam Byldis is relatief nieuw in de Nederlandse bouwwereld. In 2017 ging de divisie industriële bouwcomponenten van bouwbedrijf Hurks verder als zelfstandige onderneming, waarbij de activiteiten in vier verschillende werkmaatschappijen zijn onderverdeeld: Byldis Engineering, Byldis Prefab, Byldis Facades en Byldis International. Hiermee biedt Byldis een totaalconcept waarin engineering, productie en montage volledig op elkaar aansluiten. Hierdoor is de onderneming in staat om een bouwmethodiek te hanteren waarbij alle constructieve elementen compleet naar de bouwplaats worden gebracht: dus inclusief kozijnen, ramen en buitengevel. Deze manier van werken zorgt ervoor dat gebouwen klaar kunnen zijn in iets meer dan de helft van de bouwtijd die nodig is bij een traditioneel bouwproces.

Luca Martellotta is project engineer bij Byldis Facades en vertelt over de activiteiten van deze werkmaatschappij: “Wij engineeren, produceren en monteren deuren, kozijnen en vliesgevels van aluminium. Daarbij wordt Byldis Facades in de regel al vroeg in het bouwproces betrokken, zodat het niet alleen mogelijk is om de beste technische oplossing te kiezen, maar ook het karakter van een gebouw nog kan worden bepaald. Omdat we zo vroeg in het bouwproces al meepraten over de te kiezen oplossingen, krijgen wij ook steeds meer te maken met BIM. Onder invloed daarvan zijn we vorig jaar dan ook overgestapt op het werken in 3D. De andere werkmaatschappijen waren drie jaar geleden al overgestapt, maar voor ons was het tot die tijd nog niet echt noodzakelijk, ook omdat we ons productieproces goed konden aansturen met de informatie uit de 2D-ontwerpen. Vanaf januari 2018 zijn we echter uit gaan kijken naar een 3D-pakket voor de gevelwerkzaamheden.”

Overwegingen

Tijdens de zoektocht naar nieuwe ontwerpsoftware werd gezocht naar producten die niet alleen pasten bij de werkzaamheden van Martellotta, maar ook aan zouden sluiten bij het productieproces van Byldis Facades. Daarbij passeerden uiteenlopende programma’s de revue. Martellotta vertelt over de overwegingen die een rol speelden: “Veel architecten werken met Revit en in verband met het uitwisselen van data zou het daarom nuttig kunnen zijn om daar mee te werken. Dit pakket is dan ook prima geschikt voor het modelleren en visualiseren van een gebouw in zijn geheel, maar het is niet nauwkeurig genoeg voor het ontwerpen van aluminium onderdelen. De maten van onderdelen in Revit worden weergegeven in millimeters en dat is te grof voor onze producten. Een bijkomend probleem was bovendien dat het niet mogelijk was om de Revit-modellen te gebruiken voor het aansturen van onze productiemachines, zodat we in dat geval alle onderdelen opnieuw zouden moeten tekenen in 2D. Dat zou natuurlijk veel te omslachtig en foutgevoelig zijn.”

Database LogiKal

Een belangrijke eis van Martellotta en zijn collega´s was dat het nieuw te introduceren ontwerppakket zou moeten kunnen werken met LogiKal. Dit programma van de Duitse ontwikkelaar Orgadata is een bekende tool binnen de gevelindustrie en bevat onder andere functies voor calculaties, het uitvoeren van de werkvoorbereiding en de intelligente aansturing van CNC-machines. Minstens zo belangrijk is echter dat de hoofddatabank van het pakket is voorzien van de producten van de meeste profiel- en beslagfabrikanten op het gebied van aluminium, staal, hout-aluminium en kunststof. Naast profielen en beslagen bevat de databank bovendien glas en accessoires, allemaal volgens de actuele prijs- en artikellijsten, en daarmee is het gebruik van deze software van groot belang voor Byldis Facades in het algemeen en Martellotta in het bijzonder. “Omdat de database van LogiKal ook de productiegegevens levert voor het aansturen van ons machinepark, was het ondenkbaar dat we een ontwerppakket zouden kiezen dat geen koppeling zou hebben met dit pakket. Om die reden hebben we bijvoorbeeld ook gekeken naar het gebruik van AutoCAD in combinatie met Athena, een plug-in voor gevelbouwers. Die oplossing viel echter af omdat complexe 3D-ontwerpen in Athena nogal grote bestanden opleveren en dat bleek niet prettig te werken. Daarmee kwam de beslissing uiteindelijk neer op een keuze tussen Inventor en HiCAD, twee pakketten die allebei met LogiKal-data kunnen werken. Het werd na ampel beraad HiCAD. Met beide pakketten is het goed mogelijk om onderdelen te ontwerpen, maar HiCAD bevat meer specifieke functies voor aluminium producten en sloot daarom beter aan op onze workflow. Na een presentatie van de software hebben we dan ook snel de knoop doorgehakt en de software aangeschaft. Na het volgen van de bijbehorende softwaretraining bij leverancier ISD Benelux hebben we in september 2018 ons eerste project uitgevoerd in HiCAD: Hourglass in Amsterdam.”

Koppeling

Voor het werk aan Hourglass kwam de overstap op een 3D-pakket als geroepen voor Martellotta. Dit kantoor- en hotelcomplex heeft, zoals de naam al doet vermoeden, de vorm van een zandloper en dat heeft direct gevolgen voor de werkzaamheden aan de gevel: alle gevelelementen hebben een eigen, unieke vorm. “Het zou inderdaad lastig zijn geweest om dit in 2D te doen,” vertelt Martellotta, “maar in HiCAD was het project prima uit te voeren, onder andere omdat het daarin mogelijk is om zelf profielen aan te maken.”

Bij de bouw van Hourglass zijn verschillende organisaties betrokken, waarvan voor Byldis Facades zusterbedrijf Byldis Prefab en aannemer Hurks Bouw de belangrijkste waren. “Omdat de onderdelen van deze drie partijen exact op elkaar moesten aansluiten, waren een goede communicatie en uitwisseling van ontwerpdata erg belangrijk, typisch zaken die in een BIM-omgeving goed tot uiting komen. Die uitwisseling vond plaats met behulp van IFC, waarbij wij als Byldis Facades ons ontwerpwerk met name konden baseren op werk dat al gedaan was door Byldis Prefab.”

Toekomst

De gevel van Hourglass heeft Martellotta naar tevredenheid volledig in 3D kunnen ontwerpen in HiCAD. Daarnaast is AluCAD ingezet voor het aansturen van de productiemachines van het bedrijf en zijn sommige tekeningen alsnog in 2D gemaakt in AutoCAD. Dat laatste pakket is nog niet helemaal verdwenen bij de engineeringsafdeling van Byldis Facades, waarbij het met name wordt gebruikt voor projecten waar het 3D-aspect een minder grote rol speelt. Dat zal in de toekomst langzaam maar zeker veranderen, denkt Martellotta: “Het plan is om het aantal ontwerpen in HiCAD op te voeren, maar dat zal de komende tijd echt van het project afhangen. Dat ligt niet aan de mogelijkheden van de software, maar vooral aan het aantal mensen dat met de software om kan gaan binnen ons bedrijf. Ik was zelf in 2018 één van de twee ontwerpers die de HiCAD-training heeft gevolgd, maar mijn collega is inmiddels uit dienst, zodat ik voorlopig weer de enige ben die met dit programma/deze software kan werken. Omdat de voordelen van het gebruik van HiCAD voor ons echter duidelijk zijn, worden momenteel drie collega´s opgeleid, zodat zij er over niet al te lange tijd ook mee kunnen werken. Vanaf dat moment zal het aantal projecten dat we in 3D draaien dan ook fors toenemen.”

Hourglass

Het nieuwe kantoor- en hotelcomplex Hourglass is een multifunctioneel gebouw van tachtig meter hoog op de Amsterdamse Zuidas. Het negentien verdiepingen tellende complex, dat bij oplevering het BREEAM-label Excellent zal krijgen, omvat zo’n 42 duizend vierkante meter bruto vloeroppervlak. Zo'n 25 duizend vierkante meter daarvan is gereserveerd voor kantoren terwijl negenduizend vierkante meter bestemd is voor hotelappartementen. De resterende vierkante meters zijn bestemd voor winkels, horeca en een ondergrondse parkeergarage.

Hourglass valt niet alleen op dankzij de prominente ligging aan de Parnassusweg, maar ook omdat er niets recht is in het ontwerp, met uitzondering van de in het werk gestorte stabiliteitskernen. De gevels van dit door Dam & Partners ontworpen gebouw hellen onderin iets naar binnen en bovenin iets naar buiten, zodat een zandloper-silhouet ontstaat. Vanaf de derde verdieping worden de gevels opgebouwd met prefab-elementen die onder andere door Byldis Prefab en Byldis Facades zijn ontwikkeld. Het principe van M-vormige elementen wordt van onder tot boven doorgezet, maar ieder prefabelement dat wordt gebruikt, is daarbij anders - bijvoorbeeld door instortvoorzieningen, dikte of plaatverdeling.

Voor de buitenkant van Hourglass geldt dat deze wordt uitgevoerd in Turks limestone. Natuursteen die al in de prefab fabriek wordt aangebracht, net als de aluminium puien en de beglazing. De elementen worden met twee torenkranen geplaatst, een manier van werken die alleen mogelijk was dankzij de intensieve samenwerking tussen aannemer Hurks Bouw, Byldis Prefab en Byldis Facades.