1. Het project: Hourglass

Hourglass, de naam zegt het al. Op de Amsterdamse Zuidas verrijst in no time een bijzonder gebouw in de vorm van een 80 meter hoge zandloper. Hourglass wordt een duurzaam kantoorgebouw met 115 long-stay hotelappartementen en 700 m2 aan horeca en retail. De architectuur van Hourglass is geïnspireerd op het werk van de Roemeense beeldhouwer Constantin Brâncuși. De sleutel tot het succes van het ontwerp van de gevel zijn de ongewoon grote natuurstenen met zeer smalle voegen.

Duurzaamheid staat bij dit project centraal. Hourglass maakt zoveel mogelijk gebruik van natuurlijk licht en verse lucht in het gebouw. Dit maakt van Hourglass een gezond gebouw met een hoogwaardig comfort (klimaatklasse A). Het gebouw wordt volledig duurzaam verwarmd en gekoeld en de daken zijn voorzien van zonnecellen. Bij oplevering zal het gebouw het BREEAM Excellent certificaat krijgen. Dit was mogelijk door het beton van Byldis dat werd gebruikt met tot 50% cementvervangende producten om de belichaamde CO2 te verminderen.

2. De bijdrage van Byldis

Byldis heeft de sandwich gevelelementen bestaande uit een natuursteen buitenblad van Turkish Limestone en betonnen binnenblad inclusief isolatiesysteem en beglaasde aluminium kozijnen geleverd. Ook leverden we de kolommen en balken en hebben we de bubbledeckvloeren gemonteerd.

3. Waarom is er gekozen voor Byldis?

De bouw van Hourglass ging dankzij de prefab elementen van Byldis razendsnel, maar met uiterste precisie vanwege de extra smalle voegen. Bovendien heeft de fabricage van de panelen de gezondheid en veiligheid aanzienlijk verbeterd, waarbij de zware stenen veilig mechanisch in een fabriek gemanoeuvreerd konden worden in plaats van handmatig op de steiger ter plaatse. Een belangrijk voordeel van het gebruik van Byldis prefab-elementen is dat de bouwtijd aanzienlijk wordt verkort. De bouw van Hourglass verliep aanzienlijk sneller dan mogelijk zou zijn geweest met traditionele bouw.

Het gekozen ontwerp staat bekend als het Byldis geïntegreerde totaalconcept (Engineering, Prefab en Facades) waarbij er sprake is van structuur, waterdichtheid, isolatie en de architectonische gevel van steen en ramen die als één geheel zijn ontwikkeld.

Diederik Dam, architect Hourglass: “Om dit te doen zonder prefab is wellicht niet onmogelijk, maar wel bijna onmogelijk. Vanwege de moeilijke vorm van het gebouw, de omstandigheden waarin je het moet realiseren, de grote natuurstenen plaat die we ontworpen hebben.. dat is eigenlijk bijna alleen maar in prefab te realiseren.”

4. Uitdagingen & oplossingen

Natuurstenen buitenblad
De sandwichelementen van Hourglass zijn aan de buitenzijde voorzien van natuursteen (Turkish Limestone, 40 mm dik) dat al in de fabriek wordt aangebracht. Nog nooit eerder was een natuurstenen buitenblad door Byldis toegepast.

Uiterste precisie vanwege extra smalle voegen
Het project bevat 193 kolommen, variërend in lengte tot circa tien meter. De voegen tussen het natuursteen zijn maximaal twaalf millimeter breed waardoor deze op de, in het ontwerp vastgelegde, asymmetrie aansluiten. Dit betekent dat er uiterste precisie vereist was in de montage. De prefab elementen worden met twee torenkranen geplaatst, een manier van werken die alleen mogelijk was dankzij de intensieve samenwerking tussen Hurks Bouw en Byldis.

Zandloper silhouet
De gevels van het gebouw hellen onderin iets naar binnen en bovenin iets naar buiten, zodat een zandloper-silhouet ontstaat. De complexe vorm was een uitdaging die heeft geresulteerd in meer dan 1000 verschillende stenen in de gevel. Vanaf de derde verdieping worden de gevels opgebouwd met prefab-elementen. Het principe van M-vormige elementen wordt van onder tot boven doorgezet. Ondanks de schuine gevels, zijn alle voegen tussen de natuursteen wel horizontaal.

Complexe gevels
De hoekvliesgevels van het gebouw zijn enorm complex. Op de bouwlocatie zijn de vliesgevels op de begane grond en de kenmerkende hoek vliesgevels geplaatst. In verband met de schuinte van het gebouw, was het noodzakelijk dat het tekenwerk in 3D opgezet en uitgewerkt moest worden. Vanuit het tekenwerk zijn de CNC bewerkingsmachines aangestuurd om alle profielen op de juiste manier voor te bewerken. Ook alle ruiten zijn vanuit het 3D model uitgewerkt en geproduceerd. Voor de montage van de aluminium constructie is er gebruik gemaakt van op maat gemaakte uitzwenk steigers. Dit is een speciale steiger welke we door de raamopeningen naar buiten steken waardoor we aan de buitenzijde kunnen werken.

Glas, abseilers en zuignappen
Het plaatsen van het glas is de grootste uitdaging geweest voor Hourglass. Het glas is op de gewenste etage gezet met behulp van een glasrobot en vervolgens naar buiten getrokken met behulp van een spinrupskraan. Om de ruit aan de buitenzijde te begeleiden is er in eerste instantie gebruik gemaakt van hoogwerkers. Naarmate het gebouw hoger werd, kwamen er abseilers aan te pas. De abseilers maken hun touwen enkele etages boven het werkgebied vast om vervolgens aan de buitenzijde van de gevel af te dalen naar de gevaagde werkplek. Daar bleven de abseilers hangen om de ruit aan de buitenzijde in de sponning te begeleiden en vervolgens vast te schroeven. Omdat op dat moment de touwen op het dak vastgemaakt moeten worden en de knik van de zandloper-vorm zich drie meter verder naar binnen bevond, was het noodzakelijk dat de mannen zichzelf met zuignappen naar de gevel trokken om zodoende hun werkzaamheden uit te kunnen voeren.

5. Facts & figures

6. Beeldmateriaal

Video's

• Time-lapse video van Loyens & Loeff. Bron: Loyens & Loeff
• Byldis op RTL Z ‘Nederland maakt het’. Bron: Byldis / RTL Z

Tom Elst Fotografie

7. Meer informatie over Hourglass

In het nieuws

• “Zandloper zonder weerga dankzij rigoureuze prefab”. 03-04-2020. Bron: Cobouw
• “Abseilende glaszetter geniet van de vrijheid”. 26-02-2020. Bron: Zuidas
• “3D en het gebruik van BIM bij complexe projecten”. 27-09-2019. Bron: Byldis
• “De eerste sandwich elementen van Hourglass”. 27-02-2019. Bron: Byldis
• “Byldis wint contrusoft tekla BIM award”. 31-10-2018. Bron: Byldis

Meer informatie

• https://zuidas.nl/project/hourglass/